AFIR – co to jest i jakie są najważniejsze założenia?

Już jutro – w sobotę, 13 kwietnia 2024 roku – nastąpi ważny dzień dla europejskiej elektromobilności. W życie wejdzie unijne rozporządzenie AFIR. Ten tajemniczo brzmiący skrót pochodzi od angielskiego zwrotu “Alternative Fuels Infrastructure Regulation” (tj. rozporządzenie w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych). Z naszego wpisu dowiesz się, dlaczego AFIR jest kluczową regulacją prawną, oczekiwaną przez kierowców aut elektrycznych, a także w jaki sposób mają być realizowane najważniejsze cele AFIR.

Z naszego wpisu dowiesz się:

1. Co to jest AFIR?
2. Jakie są cele AFIR?
3. Jakie są założenia AFIR?
4. Jakie są terminy wprowadzania AFIR?
5. Co zyskają kierowcy dzięki AFIR?

Jakie są cele AFIR?

Celem AFIR jest przede wszystkim osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, na co spory wpływ ma zmniejszenie zużycia paliw kopalnych w transporcie oraz zwiększenie udziału paliw alternatywnych i zwiększenie dostępu do infrastruktury paliw alternatywnych (ang. alternative fuels infrastructure development).

Obecnie ocenia się, że transport emituje prawie 25% gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, z czego aż 71% generują samochody. Prognozuje się, że lepszy dostęp do infrastruktury ładowania oraz ułatwienie dostępu do usługi ładowania pozwolą zwiększyć udział samochodów osobowych oraz samochodów ciężarowych napędzanych paliwami alternatywnymi, a w efekcie – osiągnąć założony cel neutralności klimatycznej.

AFIR wprowadza regulacje dotyczące infrastruktury przy kluczowych trasach na terenie Unii Europejskiej, tj. TEN-T (ang. Trans-European Transport Network, pol. Transeuropejska Sieć Transportowa). Układ ten obejmuje:

• sieć bazową, stanowiącą podstawę rozwoju sieci transportowej,

• sieć kompleksową, zapewniającą dostępność i łączność wszystkich regionów Unii.

Łączna długość TEN-T w Polsce to 7501 kilometrów, przy czym sieć bazowa stanowi 3812 kilometrów, a sieć kompleksowa (zwana też komplementarną) to 3689 kilometrów. GDDKiA zaprezentowało w 2023 roku plan na rozmieszczenie stacji ładowania dla pojazdów osobowych oraz ciężarowych, umiejscowionych wzdłuż głównych, istniejących już szlaków komunikacyjnych.

Jakie są założenia AFIR?

Jeśli chodzi o transport drogowy, to na drogach głównych w sieci bazowej TEN-T (transeuropejska sieć transportowa) do końca 2025 roku mają się znajdować strefy ładowania w odległości co 60 kilometrów po obu stronach trasy dla samochodów osobowych i ciężarowych poniżej 3,5 tony. Moc każdej ze stref ładowania ma wynosić co najmniej 400 kW, przy czym w strefie ładowania ma być obecny minimum jeden punkt ładowania o mocy przynajmniej 150 kW – jest to więc szybka stacja ładowania. 2 lata później, bo do końca 2027 roku, w każdej strefie ładowania moc ma wynosić przynajmniej 600 kW, z minimum dwoma punktami ładowania (każdy z mocną przynajmniej 150 kW). Analogicznie, huby ładowania wzdłuż trasy TEN-T mają być rozmieszczone co 120 kilometrów dla pojazdów ciężarowych elektrycznych powyżej 3,5 tony – do końca 2025 roku

Jednak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego dotyczy także innych kwestii. Nowa infrastruktura AFIR musi spełniać także inne wytyczne, zapewniające rozwój elektromobilności:

• właściciel stacji ładowania funkcjonujących na nowych przepisach musi jasno informować o możliwych wariantach płatności za korzystanie z urządzenia,

• stacja ładowania musi umożliwiać doraźne ładowanie samochodu elektrycznego,

• koniecznie jest dostosowanie stacji ładowania do płatności za pomocą karty płatniczej dla urządzeń o mocy powyżej 50 kW – nie można wymagać wtedy od kierowców posiadania specjalnych aplikacji czy nietypowych kart.

Kolejną kwestią jest wytyczna dotycząca mocy publicznych stref ładowania w konkretnym kraju. Liczbę można wyliczyć, korzystając z następującego wskaźnika: 1,3 kW przypadające na każde auto elektryczne oraz 0,8 kW na pojazdy hybrydowe typu plug-in. W Polsce przełoży się to na wymóg zwiększenia ogólnodostępnej mocy w 2025 roku prawie o połowę. To sporo – czeka nas zatem dość intensywny okres zmian.

Jakie są terminy wprowadzania AFIR?

Terminy wprowadzania AFIR dla poszczególnych sektorów – tzn. dla pojazdów osobowych elektrycznych i ciężarowych elektrycznych, przedstawia poniższa tabela:

Co zyskają kierowcy dzięki AFIR?

Kierowcy samochodów elektrycznych z pewnością zyskają lepszy dostęp do infrastruktury ładowania wzdłuż sieci TEN-T. Rozporządzenie dotyczące infrastruktury pozytywnie wpłynie także na płatności – operatorzy punktów ładowania nie będą mogli już wymagać posiadania specjalnych aplikacji, które czasem niepotrzebnie mnożyły się w telefonach kierowców. Trzeba jednak zwrócić uwagę, iż ten przywilej nie będzie dotyczyć osób korzystających ze stacji ładowania o mocy poniżej 50 kW.